Yaren Oguzlardan günümüze kadar çesitli sekil degisiklikleri yasayarak gelen, fakat özdeki temel ilke ve anlamlari degismeyen tarihi kültür mirasimizdir.Yasayislari itibari ile çok hareketli olan Oguzlarin birbirlerine güç vermek,destek olmak ve sorunlarini çözümlemek gayesi ile belli zamanlarda belli boy beyliklerinde toplanarak meselelerini hallederek ayni zamanda yemekli eglencelerde yaptiklari toplantilarin günümüze yansimasidir 

Oguzlarin Müslümanligi kabul etmelerinden sonrada ayni sekilde yasadiklari bilinmektedir.Kasgarli Mahmut'un Divan-ü Lügatit Türk'ünde 24 Oguz boyundan söz edilmekte olup,sadece 22 Oguz boyunun adi verilmektedir.Ancak Ilhanli tarihcisi Resüdüd'digin tarafindan 24 boyun isimi tam olarak verilmis,Selçuklu tarihçileri tarafindan dogrulanmistir.
Her bir yaren bir Oguz beyini temsil etmektedir.


Oguzhan'in 6 oglundan boz oklar kolunu ve boylarini sunlar olusturmaktadir

GÜNHAN OGULLARI
Kayi (Saglam)
Bayat (Ekmegi bol)
Karaevli(Kara çadirli)
Alkaravli (Basarili)

YILDIZHAN OGULLARI
Yazir (Ülke hami )
Döger(Toplu olmak)
Dodurga(Hanlik yapmak)
Yaparli (Yapici olmak)

AYHAN OGULLARI
Avsar (Çevik,Çaylak)
Kizik (Kuvvetli)
Bey-Dili(Aziz)
Karkin (Doyuran as)

Üç oklar kolunu ve boylarini ise sunlar olusturmaktadir.

GÖKHAN OGULLARI
Bayindir(Niggmeti bol yer)
Beçene(Çaliskan)
Çavuldur(Ünü yaygin)
Çepni(Savaskan)

DENIZHAN OGULLARI
Salur(Kilinci iyi çalar)
Eymür(Zengin,gani)
Üreyir(Düzen kurucu)
Ata-Yuntlu(Iyi hayvanli)

DAGHAN OGULLARI
Yigdir(Iyilik,Yigitlik)
Bügdüz(Mütevazi)
Yiva(Üstün dereceli)
Kinik(Aziz)


Daha sonralari Selçuklu ve Osmanli döneminde bu dayanisma toplantilari sekil degistirmis,esnaflarin teskilatlanmalarinada isik tutmus ve öncü olmuslardir.Koyduklari kurallarla toplumda kanunen yasak olmadigi halde,yailmasi ahkak ve maneviyat açisindan sakincali her sey yasaklanmistir.(kötü söz söylemek,kin tutmak,yalan söylemek,içki içmek,kumar oynamak,hile yapmak,kandirmaya yönelmek,hovardalik yapmak gibi).Temel ilke olarak "açik ve kapali" diye bir ilke benimsenmistir.Açik olmasi gerekenler(alin,kalb,kapi ve sofra),kapali olmasi gerekenler(el,dil ve bel'dir ve onlarda mana olarak harammdan,dedikodudan,yalandan,zinadan uzak durulmasi,sir saklanmasi ile ifade edilebilir).Ahilik müessesesi bu dönemlerde gelismis ve esnaflar bu dönemlerde teskilatlanmislardir,öyleki zanaat erbabi kisiler bu teskilatin olusturdugu komisyonlar tarafindan imtihan edilerek kendilerine "Set" yani kusak kusatarak çiraklik,kalfalik ve ustalik beratlari verilirmis.
Ne yaziktir ki günümüzde artik bu görevi esnaf teskilatlari yürütememektedir.Türkiye'nin degisik yörelerinde adet,gelenek ve görenekler degisik isimler altinda yasatilmaya çalisilmaktadir.Çankiri'da ise yaren adi altinda yasatilmaya çalisilmaktadir.1994 yilinda resmi olarak derneklesmesi saglanan Çankiri Yaren Kültürünü Yasatma Dernegi'nin tüm kurucu yarenlarina,yasatmak için hala çaba sarfedenlere,bu degerli mirasi bize armagan eden büyükleriimize sonsuz sükranlarimizi sunuyoruz.